Το όνομα του νησιού προέρχεται από την αρχαιότητα, από τους Προέλληνες, και η σημασία του δεν είναι γνωστή. Ωστόσο, η Ελληνική Μυθολογία αναφέρει ότι κατά τη διάρκεια του πολέμου των Τιτάνων με τους Γίγαντες, ο θεός Ποσειδώνας της θάλασσας κυνήγησε τον γίγαντα Πολυβώτη και τον πρόλαβε κοντά στη Ν. Κω. Εκεί, έκοψε ένα κομμάτι του νησιού και το πέταξε στον γίγαντα για να τον σκοτώσει. Αυτό το κομμάτι συνέτριψε τον γίγαντα και σχημάτισε το νησί Νίσυρος. Πράγματι, ο συνθλιμμένος γίγαντας βογκάει και αναστενάζει κάθε τόσο, και μπορείτε να τον αισθανθείτε μέσα από το υπάρχον ηφαίστειο.
Κατά την περίοδο της Μινωικής κυριαρχίας, το νησί κατακτήθηκε και αποικίστηκε από Κρητικούς (13ος αιώνας π.Χ.). Ο Όμηρος το συμπεριλαμβάνει ανάμεσα στα νησιά που έστειλαν πλοία για να πολεμήσουν στον Τρωικό πόλεμο, μαζί με τους άλλους Έλληνες. Τον 11ο αιώνα π.Χ., η Νίσυρος κατακτήθηκε από Δωριείς της ηπειρωτικής Ελλάδας. Κατά την περίοδο των Περσικών πολέμων, το νησί βρισκόταν υπό την κυριαρχία της Αλικαρνασσού και μερικά από τα πλοία του πήραν μέρος στο πλευρό των Περσών. Κατά τη διάρκεια της μάχης της Σαλαμίνας (480 π.Χ.), εγκατέλειψαν τους Πέρσες και έπλευσαν και πολέμησαν στο πλευρό των Ελλήνων. Μετά τους ελληνικούς πολέμους, η Νίσυρος προσχώρησε στους συμμάχους των Αθηναίων. Στα μεταγενέστερα χρόνια, το νησί ακολούθησε τη μοίρα των υπόλοιπων Δωδεκανήσων, δηλαδή Ρωμαϊκή κυριαρχία, Βυζαντινή, Φραγκοκρατία (14ος – αρχές 16ου αιώνα), Τουρκοκρατία (16ος – αρχές 20ου αιώνα), Ιταλική κυριαρχία και τελικά επανένωση με τη Μητέρα Ελλάδα το 1948.
Το νησί φημίζεται για την καθαρή ατμόσφαιρα και το πράσινο του. Από μακριά μοιάζει με πυραμίδα. Υπάρχουν πολλές θερμές πηγές κατά μήκος της παράκτιας περιοχής, για τις οποίες το νησί φημίζεται από την αρχαιότητα.
Πρέπει πραγματικά να επιδιώξετε να δείτε το ηφαίστειο. Είναι μισοενεργό. Η έκρηξη που συνέβη πριν από 24000 χρόνια έδωσε στις πλευρές του νησιού ένα κάλυμμα ασβεστόλιθου, πάχους περίπου 100 μέτρων. Η καλδέρα είχε διάμετρο 3 χιλιομέτρων. Μέσα στο χάσμα της καλδέρας, υπάρχουν 5 κρατήρες, ο μεγαλύτερος από τους οποίους είναι ο Στέφανος (διάμετρος 350m, βάθος 25m) και ο επόμενος σε μέγεθος είναι ο Αλέξανδρος (διάμετρος 100m, βάθος 30m). Οι άλλοι τρεις είναι μικροί. Υπάρχουν λεωφορεία από το Μανδράκι που πηγαίνουν στο ηφαίστειο, όπου μπορείτε να ξεναγηθείτε (μην φοράτε πλαστικά παπούτσια και καλό είναι να έχετε μαζί σας νερό).
Αξίζει επίσης να επισκεφθείτε το μοναστήρι της Παναγίας της Σπηλιανής, το ενετικό κάστρο (βλ. πλάνο Μανδρακίου), το Παλαιόκαστρο (αρχαία ακρόπολη 2600 ετών), το χωριό Νίκαια με τα όμορφα ψηφιδωτά από βότσαλα και το ενετικό κάστρο του, καθώς και το χωριό Εμπορειό, το οποίο κρέμεται μέσα στον κρατήρα.
Γιορτές: Στις 21 Ιουνίου είναι η γιορτή του Αγίου Νικήτα της Νισύρου (μαρτύρησε στη Χίο), στις 15 Αυγούστου η γιορτή της Παναγίας (η Παναγιά η Σπηλιανή γιορτάζει με μεγάλο γλέντι με φαγητό, κρασί, χορό, όπως και η Κυρά Παναγιά στο Εμπορειό) καθώς και άλλες γιορτές, για τις οποίες μπορείτε να ενημερωθείτε στο Δημαρχείο. Ένα άλλο σημείο ενδιαφέροντος είναι ο Νισύρικος γάμος (αν τύχει να βρεθείτε εκεί θα γιορτάσετε για τρεις ημέρες).
Γεύσεις: Το κρέας του Νισύρου είναι γνωστό και η τοπική μουσακά έχει ιδιαίτερη γεύση.
