Η Κύθνος με το πέρασμα των χρόνων άλλαξε ονόματα, το καθένα με την δικιά του σημασία. Το όνομα Κύθνος βγήκε από τον αρχηγό τον Δρυόπων, Κύθνο, που κατάκτησε αρχικά το νησί. Το 12ο αιώνα ονομάζονταν Θερμία, εξαιτίας των θερμών πηγών που υπάρχουν στον όρμο των Λουτρών. Το αρχαίο όνομα Δρυοπίς προέκυψε από το γεγονός ότι αποικίσθηκε από τους Δρύοπες. Στην φραγκοκρατία ήταν γνωστή ως Φερμίνα. Τέλος, στην αρχαιότητα ήταν γνωστή και ως Οφιούσα ή Θηραμνία.
Το νησί πρωτοκατοικήθηκε ανάμεσα στο 9.500 και 8.500 π.Χ., σύμφωνα με ευρήματα στις βορειοανατολικές ακτές του νησιού (τέσσερις τάφοι με δείγματα ανθρώπινης παρουσίας από τη Μεσολιθική Εποχή).
Οι Δρύοπες προέρχονται από το νησί της Εύβοιας και έφτασαν στην Κύθνο τον 12ο με 11ο αι. π.Χ. Ύστερα ήρθαν οι Ίωνες με αρχηγούς τους Κέστορα και Κέλυφο, οι οποίοι βελτίωσαν και ίδρυσαν μια πιο ισχυρή αποικία. Οι ανασκαφές που υπήρξαν στην παραλία της Επισκοπής μέχρι και τη Χώρα, έφεραν στο φώς πλούσια ευρήματα από την αρχαία πρωτεύουσα του νησιού.
Στα κλασσικά χρόνια, το νησί ήταν ξακουστό για την καλή διοίκηση που είχε, αναφέρεται μάλιστα από τον Αριστοτέλη στο βιβλίο του «Κυθνείων Πολιτεία», το οποίο δυστυχώς δεν έχει σωθεί μέχρι σήμερα.
Στους Ρωμαϊκούς χρόνους, οι Ρωμαίοι χρησιμοποιούσαν την Κύθνο ως τόπο εξορίας για Ρωμαίους πολιτικούς.
Στους Βυζαντινούς χρόνους, είχε παρόμοια μοίρα με πολλά άλλα Κυκλαδονήσια. Καθώς η Κωνσταντινούπολη αδυνατούσε να προστατεύσει τα μικρά νησιά της θάλασσας του Αιγαίου, οι πειρατές τα λιμαίνονταν με αποτέλεσμα οι κάτοικοι και οι πόροι του νησιού να φθίνουν με το πέρασμα των αιώνων.
Για 3 περίπου αιώνες, 13ος – μέσα 16ου, η Κύθνος ήταν στα χέρια Βενετών, μέχρι που ο ναύαρχος των Τούρκων και Βασιλιάς των Πειρατών της Μεσογείου Βαρβαρόσσα (Κοκκινογένης), κατέλαβε το νησί, έσφαξε όσους πρόλαβε και πούλησε όσα γυναικόπαιδα έπιασε στα παζάρια της Ασίας. Για άγνωστο λόγο, το 1600, οι Τούρκοι έσφαξαν όλους τους άρρενες του νησιού, με αποτέλεσμα το νησί να ερημωθεί και να εποικισθεί σταδιακά από τα γύρω νησιά (ένα αιώνα αργότερα, ο πληθυσμός του νησιού ήταν λίγο πάνω από 1000 ανθρώπους).
Η Κύθνος ήταν από τα πρώτα νησιά που ύψωσε την σημαία της Επανάστασης το 1821.
Το νησί έπαιξε μεγάλο ρόλο στα γράμματα και τις τέχνες. Οι ζωγράφοι Τίμανθης (4ου αιώνα π.Χ) και Κυδίας (1716-1786 μ.Χ.) και ο ιστοριογράφος Αγησίδιμος (1ος αι. π.Χ.) είχαν καταγωγή από την Κύθνο.
Στην Κύθνο υπάρχουν διάφορα πανέμορφα εκκλησάκια και μοναστήρια διασκορπισμένα σε όλο το νησί. Παράδειγμα η Παναγία Κανάλα, το Μοναστήρι της Παναγίας του Νίκους, η Παναγία η Στρατηλάτισσα και ένα με την ομορφότερη θέα η Παναγία η Φλαμπουριανή κ.ά. Το νησί είναι γεμάτο όρμους με πανέμορφες παραλίες, σε μικρή απόσταση μεταξύ τους.
Τα Λουτρά που είναι μόλις 5 χλμ. μακριά από την χώρα, κατοικούνται από την αρχαιότητα χάρη στην ύπαρξη πόσιμου νερού αλλά και της φυσικής προστασίας που παρέχει στον όρμο του. Από την αρχαιότητα, τα Λουτρά είναι διάσημα για της ιαματικές πηγές τους.
Ο Μέριχας είναι το βασικό λιμάνι της Κύθνου, με αρκετή τουριστική κίνηση. Εκτός από την δική του παραλία, εύκολα πάμε σε κοντινές ακρογιαλιές για να απολαύσουμε το ελληνικό καλοκαίρι σε όλη του την μεγαλοπρέπεια – και με θέα στον δύοντα ήλιο παρακαλώ!
Ο Άγιος Στέφανος είναι ένας μικρός παραθαλάσσιος οικισμός στα ανατολικά του νησίου, με μόλις 8 μόνιμους κάτοικους. Στους πολλούς μικρούς ορμίσκους, θα απολαύσουμε το μπάνιο στη δική μας, ιδιωτική, παραλία.
