Κόρινθος, από ΑΒΑ
1. Αρχαία Κόρινθος — Η Πόλη Ανάμεσα σε Δύο Θάλασσες
Πολύ πριν η Αθήνα αναδειχθεί σε δύναμη, η Κόρινθος είχε ήδη κατακτήσει την τέχνη του εμπορίου και της διπλωματίας. Τοποθετημένη ανάμεσα στους κόλπους του Σαρωνικού και του Κορινθιακού, η πόλη στεκόταν ως γέφυρα της ηπειρωτικής Ελλάδας — σημείο συνάντησης πλοίων, ιδεών και φιλοδοξιών. Ο πλούτος της προερχόταν από τη γεωγραφική της θέση: ο στενός Ισθμός επέτρεπε τη μεταφορά πλοίων πάνω σε ξύλινους κυλίνδρους, αποφεύγοντας το επικίνδυνο ταξίδι γύρω από την Πελοπόννησο. Αυτή η ευφυής κατασκευή, ο λεγόμενος Δίολκος, έκανε την Κόρινθο μια από τις πλουσιότερες πόλεις του αρχαίου κόσμου.
Ήδη τον 7ο αιώνα π.Χ., η Κόρινθος ήταν ναυτική δύναμη υπό την εξουσία του Κύψελου και του γιου του Περίανδρου, ενός εκ των Επτά Σοφών της Ελλάδας. Στόλισαν την πόλη με ναούς και εργαστήρια, δημιουργώντας αγγεία και χάλκινα έργα που θαυμάζονταν σε ολόκληρη τη Μεσόγειο. Ο ναός του Απόλλωνα, του οποίου οι δωρικοί κίονες στέκουν ακόμη, αποτέλεσε το πνευματικό της κέντρο.
Οι ναυτικοί και οι έμποροι της Κορίνθου μετέφεραν την επιρροή τους πολύ πέρα από τα ελληνικά όρια, ιδρύοντας αποικίες όπως η Κέρκυρα και οι Συρακούσες. Όμως ο πλούτος της την έκανε και στόχο. Κατά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο, τον 5ο αιώνα π.Χ., η Κόρινθος συμμάχησε με τη Σπάρτη εναντίον της Αθήνας, ωθούμενη από τη ναυτική αντιζηλία.
Πάνω από την πόλη υψωνόταν η Ακροκόρινθος, το φυσικό φρούριο που προστάτευε την πεδιάδα. Τα τείχη της, χτισμένα και ξαναχτισμένα μέσα στους αιώνες, παρακολουθούσαν τις μεταβολές της τύχης της Κορίνθου. Ήδη από την αρχαιότητα, η Ακροκόρινθος δεν θεωρούνταν απλώς ακρόπολη, αλλά σύμβολο — μια διαρκής υπενθύμιση ότι όποιος την κατείχε, κρατούσε το πέρασμα ανάμεσα στη βόρεια και τη νότια Ελλάδα.
2. Ρωμαϊκή και Πρώιμη Χριστιανική Κόρινθος — Από την Καταστροφή στην Αναγέννηση
Το 146 π.Χ. η ένδοξη ιστορία της Κορίνθου γνώρισε τη μεγάλη της συμφορά. Ο Ρωμαίος στρατηγός Λεύκιος Μόμμιος κατέστρεψε ολοσχερώς την πόλη ύστερα από σκληρή πολιορκία, σφαγιάζοντας ή υποδουλώνοντας τους κατοίκους της. Για έναν αιώνα, η άλλοτε ακμαία μητρόπολη έμεινε έρημη μέσα στα ερείπια.
Όμως η Ρώμη δεν ξέχασε την αξία της. Το 44 π.Χ. ο Ιούλιος Καίσαρας την ίδρυσε ξανά ως Colonia Laus Iulia Corinthiensis, εγκαθιστώντας εκεί απελεύθερους και βετεράνους στρατιώτες. Η νέα Κόρινθος αναγεννήθηκε λαμπρή, στολισμένη με μαρμάρινους ναούς, θέατρα και κρήνες — ένα κράμα ελληνικής τέχνης και ρωμαϊκής επιβλητικότητας.
Περί το 50 μ.Χ., ο Απόστολος Παύλος επισκέφθηκε την πόλη, κηρύττοντας τον Χριστιανισμό και ιδρύοντας μία από τις πρώτες χριστιανικές κοινότητες της Ελλάδας. Οι Επιστολές προς Κορινθίους αποτέλεσαν βασικά κείμενα της Καινής Διαθήκης, επηρεάζοντας τη θεολογία και την ηθική της χριστιανικής πίστης για αιώνες.
Στα τέλη της αρχαιότητας, η Κόρινθος ήταν και πάλι ζωντανή — λιμάνι, κέντρο πίστης και εμπορίου, μια πόλη που είχε αναγεννηθεί από τις στάχτες της.
3. Βυζαντινή, Φραγκική και Οθωμανική Περίοδος — Φρούριο των Αυτοκρατοριών
Κατά τους βυζαντινούς αιώνες, η Κόρινθος διατήρησε τη σημασία της ως διοικητικό και εμπορικό κέντρο, γνωστή για τα μετάξια και τα καλλιτεχνικά της έργα. Η ισχυρή Ακροκόρινθος ενισχυόταν συνεχώς και έγινε ένα από τα πιο απόρθητα φρούρια της αυτοκρατορίας.
Τον 13ο αιώνα, μετά τη Δ΄ Σταυροφορία, η Κόρινθος πέρασε στα χέρια των Φράγκων, έπειτα των Βενετών και των Οθωμανών, μέσα από συνεχείς πολιορκίες και μάχες. Κάθε δύναμη άφησε τα ίχνη της στα τείχη, στους πύργους και στους ναούς της πόλης.
Στον 18ο αιώνα, η Κόρινθος ήταν μια μικρή οθωμανική κωμόπολη ανάμεσα στα ερείπια του ένδοξου παρελθόντος — αλλά ποτέ δεν έπαψε να ζει, να θυμίζει τη διαχρονική συνέχεια της ελληνικής ιστορίας.
4. Νεότερη Κόρινθος — Ανάμεσα στα Ερείπια και τη Θάλασσα
Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 έφερε νέα ελπίδα στην περιοχή. Η αρχαία πόλη βρισκόταν πια σε ερείπια, όμως η στρατηγική της θέση την καθιστούσε ξανά σημαντική. Η Νέα Κόρινθος ιδρύθηκε κοντά στην ακτή το 1858, μετά τον μεγάλο σεισμό που κατέστρεψε τον παλαιό οικισμό.
Το Διώρυγα της Κορίνθου, που ολοκληρώθηκε το 1893, πραγματοποίησε το όνειρο των αρχαίων: να ενώσει το Αιγαίο με το Ιόνιο Πέλαγος. Αν και στενή για τα σύγχρονα πλοία, παραμένει θαύμα μηχανικής και σύμβολο της αιώνιας αποστολής της πόλης — να ενώνει κόσμους.
Σήμερα, η Κόρινθος συνδυάζει το παρελθόν και το παρόν της — μια ζωντανή πόλη, εμπορικό και πολιτιστικό κέντρο, πύλη προς την Πελοπόννησο, όπου ακόμη αντηχούν οι φωνές του Απόλλωνα, του Περίανδρου και του Αποστόλου Παύλου.
