Η Ίος πήρε το όνομα της στην αρχαιότητα από την λέξη Ία, το όνομα των λουλουδιών που φύτρωναν άφθονα στο νησί.
Η ιστορία της Ίου είναι συνδεδεμένη με την γέννηση και το θάνατο του επικού ποιητή Ομήρου. Ιστορικά, έχει βεβαιωθεί πως η μητέρα του Κλυμένη, γεννήθηκε και πέθανε στην Ίο. Η παράδοση λέει πως ο Όμηρος επίσης πέθανε στην Ίο, επειδή δεν μπόρεσε να λύσει ένα αίνιγμα που κατά την συνήθεια τους του έθεσαν οι ντόπιοι. Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, ο Όμηρος πέθανε εν πλω, κατά την διάρκεια ενός ταξιδιού και το σώμα του ξεβράστηκε στην Ίο. Σήμερα ο τάφος του βρίσκεται στην περιοχή «Πλακωτός», όπου και υπάρχει επίγραμμα των Ιητών χαρακτηριστικό του θαυμασμού τους.
Αρχικά, το νησί αποίκησαν οι Ίωνες από τα παράλια της Μικράς Ασίας, οι οποίοι ήρθαν για το λιμάνι του νησιού που είναι μεγάλο και ασφαλές. Κατόπιν, οι Μινωίτες αποίκησαν το νησί (2000-1500 π.Χ.), τα επιτεύγματα τους όμως θάφτηκαν κάτω από την λάβα του ηφαιστείου της γειτονικής Σαντορίνης.
Γύρω στα 1100 π.χ., οι Δωριείς φτάνουν στο νησί και του δίνουν το σημερινό του όνομα. Στη συνέχεια, η Ίος ακολουθεί την ιστορία των υπόλοιπων Κυκλάδων, ως μέλος της Αθηναϊκής Συμμαχίας, ως τόπος εξορίας κατά την Ρωμαϊκή εποχή και ως άντρο πειρατών τα Βυζαντινά χρόνια.
Στις αρχές του 13 αιώνα μ.Χ. κατακτήθηκε από τους Ενετούς. Γύρω στα 1397 μ.Χ., ο Διοικητής του νησιού Μάρκος Κρίσπος οχύρωσε την Χώρα του νησιού με τείχη, ερείπια των οποίων υπάρχουν μέχρι σήμερα.
Το 1537 η Ίος υποτάσσεται στους Τούρκους, και αρχίζει μια περίοδος βαριάς φορολογίας και άλλων δεινών για τους κατοίκους ενώ εξακολουθεί να υποφέρει από επιθέσεις πειρατών. Οι Τούρκοι κατακτητές χαρακτήριζαν το νησί «Μικρή Μάλτα» λόγω της ασφάλειας που προσέφερε το φυσικό του λιμάνι αλλά και επίσης επειδή ξεχειμώνιαζαν εκεί πολλοί χριστιανοί πειρατές.
Το λιμάνι της ήταν γνωστό εκείνη την εποχή από την ιστορική νίκη του γάλλου ιππότη Ντε Βενβίλ, που ήταν γνωστός ως πειρατής Τεμερικούρ. Στα τέλη του 18ου αιώνα, ολόκληρος ο τούρκικος στόλος (60 πλοία) με 2000 γενίτσαρους, έκλεισε τον Τεμερικούρ μέσα στον όρμο της Ίου. Οκτώ ολόκληρες ώρες ναυμαχούσε ο Τεμερικούρ τον τουρκικό στόλο, μέχρι που κατάφερε να σπάσει τον κλοιό και να διέλθει, δια πυρός και σιδήρου, ανάμεσα από τα τούρκικα πλοία και να φύγει στο ανοιχτό πέλαγος.
Το νησί έχει χαρακτηριστεί ως η «Μέκκα της νεολαίας».
Ίος (Χώρα): Είναι χτισμένη σε λόφο με τέτοιο τρόπο που φαίνεται σαν να τον αγκαλιάζει. Στην κορυφή του είναι το εκκλησάκι του Άγιου Νικόλα, όπως και τα ερείπια του μεσαιωνικού κάστρου (14ος αιώνας). Λίγο πιο κάτω βρίσκεται η εκκλησία της Παναγιάς της Γκρεμιώτισσας, χτισμένη σε απότομο βράχο (διαθέτει εικόνα της Παναγίας που θεωρείται θαυματουργή). Στο Δημαρχείο λειτουργεί αρχαιολογικό μουσείο
Αγία Θεοδότη: Πολύ ωραία παραλία. Έξω λίγα σπίτια ψαράδων και ταβέρνες. Κοντά, ερείπια ενός ελληνιστικού πύργου και αρχαίου υδραγωγείου.
